เมื่อ พ.ศ.๒๔๔๓ หลังอุปสมบทได้ ๑ ปี ท่านได้ขอลาไปศึกษา กัมมัฏฐานและวิชาอาคมกับพระครูบาอุปละ (อุบล) วัดดอยแต อ.แม่ทา จ.ลำพูน หลังจากได้ศึกษากัมมัฏฐานกับพระครูบาอุปละได้ ๑ พรรษา.. "
มีประวัติพระธาตุดอยแตตามหลักฐานว่า
..เมื่อ พ.ศ. ๒๓๓๙ ได้มีพระภิกษุ ๓ รูป เดินธุดงค์มาที่ดอยแต หรือ ดอยแม่แต ซึ่งเป็นป่าไม้หนาทึบ มีเขาสองลูกอยู่ติดกัน พระภิกษุผู้เป็นอาจารย์มีนามว่า วังสะพุทธะ อีกสองรูปเป็นลูกศิษย์มีนามว่า ปัญญาศีลธรรมและญาณวีระ ได้ค้างพักแรมบนเขาด้านทิศใต้ กลางคืนได้เห็นแสงสว่างเจิดจ้าบนยอดเขาอีกลูกหนึ่งซึ่งอยู่ทางทิศเหนือ (ที่ตั้งอุโบสถปัจจุบัน) แสงนั้นได้ลอยขึ้นเบื้องบนและลอยกลับลงสู่ที่เดิม พอรุ่งเช้าท่านได้ลงเขาไปดูบริเวณที่มีแสงสว่าง เห็นผางประทีปจำนวนมากที่มีผู้นำมาบูชา จึงเห็นว่าพื้นที่นี้เป็นยอดเขาที่เหมาะสมเห็นสมควรสร้างเจดีย์ ท่านวังสะพุทธะจึงได้มอบหมายให้ท่านปัญญาศีลธรรมบอกบุญเชิญชวนสาธุชนที่ หลั่งไหลมาจากทุกทิศใน ประวัติกล่าวไว้ว่า เมื่อทราบถึงเข้าผู้ครองนครลำพูนนามว่า เจ้าบุญเรืองรัตนติงสา (เจ้าเศรษฐีคำฝั้น)ผู้ปกครอง เมืองลำพูนองค์ที่ ๑ ท่านได้เดินทางมาถึง ณ สถานที่แห่งนี้ได้ทราบความ ประสงค์ของท่านวังสะ จึงได้รับเป็นประธานดำเนินการก่อสร้างเจดีย์เมื่อวันพฤหัสบดีขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ เหนือ ปีมะโรง ได้บรรจุพระธาตุและยกยอดฉัตรเมื่อวันพุธขึ้น ๘ ค่ำ เดือน ๘ เหนือ ปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๓๔๐ และถือเป็นประเพณีบูชาพระธาตุ